Đối với các bạn đã từng tìm hiểu về vay vốn ngân hàng/ tổ chức tín dụng, chắc hẳn các bạn đã từng biết đến các hình thức cho vay tiêu dùng, vay sản xuất kinh doanh, thẻ tín dụng nhưng có thể rất nhiều bạn ít biết đến hình thức vay thấu chi? Vậy vay thấu chi là gì, đặc điểm, điều kiện và thủ tục để vay thấu chi như thế nào?
Bài viết hôm nay, Vaytienonline.vn sẽ giúp bạn rõ hơn về vấn đề này.
Thấu chi là gì?
Thấu chi (tiếng anh: Overdraft) là trường hợp tiền được rút khỏi một tài khoản ngân hàng và số dư có sẵn đi dưới số không. Nói một cách đơn giản hình thức “Thấu chi”, ngân hàng cho phép khách hàng chi tiêu vượt số tiền có trong tài khoản của khách hàng.
Thông thường, ngân hàng/ tổ chức tín dụng sẽ cho bạn một hạn mức nhất định, bạn chỉ được phép tiêu vượt số tiền bạn có trên tài khoản không quá hạn mức đó. Tùy thuộc vào quy định và tình hình thực tế của bạn thì hạn mức này sẽ có mức độ cao thấp khác nhau.
Số tiền bạn được chi tiêu trước đó là của ngân hàng, không phải của bạn và bạn cần trả trong một thời gian nhất định, vì vậy nó được coi là một khoản vay, hay còn gọi chính xác là vay thấu chi. Vì nó là khoản vay nên bạn sẽ bị chịu lãi khi sử dụng vay thấu chi này.
Bạn có thể thấy bản chất của vay thấu chi có vẻ giống với thẻ tín dụng, khi mà bạn được sử dụng trước số tiền ngân hàng cho phép và trả lại sau. Tuy nhiên, thẻ tín dụng và thấu chi có những đặc điểm hoàn toàn khác nhau.
>> Xem thêm: Thẻ tín dụng là gì? Lợi ích khi sử dụng thẻ tín dụng
Thẻ tín dụng có tính năng chính là cho phép bạn thanh toán qua POS (là tính năng chính của thẻ tín dụng), thanh toán trực tuyến khi mua bán hàng hóa; tức là việc thanh toán đã được xác định rõ giao dịch mua bán gì và tại đâu, thì ngân hàng thực hiện chuyển khoản thanh toán hàng hóa đó thông qua hình thức bạn sử dụng thẻ tín dụng và thẻ tín dụng hoàn toàn không có chức năng chuyển khoản.
Còn vay thấu chi thường là hạn mức sẽ cao hơn nhiều, về bản chất nó cũng được sinh ra để bạn thanh toán việc mua bán hàng hóa, sử dụng dịch vụ. Tuy nhiên, nó cho phép bạn chuyển khoản thanh toán như một tài khoản thanh toán thông thường, vì vậy bạn có thể chủ động chuyển khoản cho bất kỳ ai mà có thể không cần xác nhận là mua gì và ở đâu. Thời gian bạn cần trả gốc cũng dài hơn thường là 1 năm.
Đồng nghĩa với đó, vay thấu chi có những rủi ro nhất định hơn việc cho dùng thẻ tín dụng, vì vậy, thường là bạn sẽ mất lãi ngay khi dùng số tiền thấu chi, một số ngân hàng cho phép không mất lãi nếu trả đủ ngay trong ngày, khác với thẻ tín dụng bạn được miễn lãi 45-55 ngày.
Đặc điểm của vay thấu chi
- Thấu chi là hình thức cho vay cho phép khách hàng chuyển khoản, thanh toán mua bán hàng hóa từ tài khoản thấu chi của họ, ngay cả khi tài khoản không có tiền.
- Thấu chi thường là nghiệp vụ tín dụng ngắn hạn, thông thường tối đa là 01 năm.
- Hạn mức vay thấu chi tương đối đa dạng, hạn mức này tùy thuộc vào thu nhập, lịch sử tín dụng của khách hàng vay vốn, hạn mức thấu chi tối đa trên thị trường hiện nay lên đến 5 lần lương (đối với hình thức vay thấu chi phổ biến)
- Vay thấu chi là một loại hình vay được ít biết đến hơn so với hình thức vay vốn thế chấp, vay vốn tín chấp có mục đích sử dụng vốn rõ ràng hay sử dụng thẻ tín dụng.
Do tính chất rủi ro của nó, bạn có thể chuyển khoản thẳng sang tài khoản người bán để thanh toán nếu bạn mua bán hàng hóa từ ai đó, có thể mục đích của bạn sẽ không được rõ ràng, nhưng đây lại là khoản tiền ngân hàng/ tổ chức tín dụng cho bạn sử dụng trước và trả lại sau. Vì vậy, khi xem xét để cho vay thấu chi, ngân hàng/ tổ chức tín dụng cần thẩm định kỹ lưỡng, việc vay thấu chi thường chỉ cho các nhân viên đang làm việc tại chính tổ chức tín dụng đó (có lương trả đều đặn qua tài khoản hàng tháng) và một số khách hàng VIP đã có quan hệ tốt, lâu năm với ngân hàng/ tổ chức tín dụng.
Một số ngân hàng/ tổ chức tín dụng cũng có nhiều phương án đa dạng khách hàng được sử dụng dịch vụ vay thấu chi này, nhưng có thể là thế chấp thêm tài sản đảm bảo để giảm thiểu rủi ro. Từ đó sinh ra hai loại vay thấu chi tín chấp và vay thấu chi có tài sản đảm bảo.
- Đa số tổ chức tài chính áp dụng lãi suất thấu chi cực kì cao, đến hơn 1.5 lần so với mức lãi suất thông thường.
Vì tính chất rủi ro như trên của vay thấu chi và hạn mức của nó thường lớn hơn hạn mức thẻ tín dụng khoảng 5-10 lần, vì vậy lãi suất áp dụng cho hình thức này tương đối cao. Bạn nên cân nhắc chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết và nhanh chóng thu xếp để trả nợ dần, tránh tiền lãi phát sinh nhiều.
Các hình thức vay thấu chi
Có hai hình thức thấu chi là: Vay thấu chi tín chấp (không thế chấp) và vay thấu chi thế chấp
Vay thấu chi thế chấp: Với hình thức này, bạn sẽ cần có tài sản đảm bảo (bất động sản, ô tô, sổ tiết kiệm…) thế chấp vào ngân hàng/ tổ chức tín dụng mà bạn vay vốn. Do có tài sản đảm bảo, mức độ rủi ro giảm xuống nên hạn mức thấu chi ở hình thức này thường cao hơn có thể lên đến vài trăm triệu đồng.
Vay thấu chi tín chấp: Với hình thức này, bạn không cần có tài sản đảm bảo bằng hữu hình mà ngân hàng sẽ tin tưởng vào khả năng trả nợ của bạn, lịch sử giao dịch tín dụng và chủ yếu là căn cứ vào tài khoản lương của bạn hàng tháng có đều đặn không, đủ nguồn trả nợ hay không. Tuy nhiên, hạn mức vay thường không cao, chỉ khoản gấp 3-5 lần lương.
Hạn mức thấu chi và cách tính hạn mức thấu chi
Hạn mức vay thấu chi là số tiền tối đa bạn có thể vay để thanh toán bằng hình thức thấu chi mà ngân hàng/ tổ chức tín dụng phê duyệt khoản vay thấu chi ứng trước cho bạn.
Hạn mức này được cấp tùy thuộc vào nhiều tiêu chí nhất định như thu nhập, thông tin, lịch sử giao dịch tín dụng và tài sản đảm bảo.
Với yếu tố thu nhập ở đây là mức lương chuyển khoản/ nhận tiền mặt của khách hàng là bao nhiêu, có ổn định hay không.
Yếu tố thông tin, lịch sử giao dịch tín dụng xem xét đến hạn mức còn lại của khoản vay tín chấp hay thế chấp đã được ngân hàng phê duyệt (đây là tổng hạn mức tín dụng khách hàng đã được ngân hàng cấp trên cơ sở tổng các nhu cầu, tài sản của khách hàng), hạn mức thấu chi của khách hàng đã được cấp tại ngân hàng khác.
Việc xem xét các hạn mức này để đảm bảo việc cấp thêm hạn mức thấu chi lần này vẫn trên cân đối tài sản đảm bảo, tín chấp phù hợp và nguồn trả nợ cho toàn bộ các nhu cầu vay.
Ngoài ra còn là thông tin về quá trình sử dụng vay thấu chi, khách hàng có phát sinh quá hạn nhiều lần hay không, số tiền quá hạn là bao nhiêu và lý do quá hạn là gì.
Cuối cùng, không thể thiếu là yếu tố tài sản đảm bảo– giá trị tài sản bạn thế chấp (trong trường hợp thẻ tín dụng có tài sản đảm bảo) như giá trị sổ tiết kiệm, ô tô, bất động sản để đảm bảo cho hạn mức thấu chi đó
Về bản chất việc ngân hàng cho bạn tiêu dùng trước một khoản tiền và thực hiện trả sau được coi như một khoản vay, vì vậy, thông thường bạn càng có nhiều tài sản đảm bảo có tính thanh khoản cao, giá trị lớn thì hạn mức để xem xét cấp cho bạn càng cao.
Như phần trên đã trình bày, vay thấu chi có hai loại hình vay thấu chi thế chấp (có tài sản đảm bảo) và vay thấu chi tín chấp (không có tài sản đảm bảo)
Với vay thấu chi thế chấp, tài sản đảm bảo là yếu tố nổi trội để xem xét hạn mức thấu chi, tài sản đảm bảo của bạn càng đảm bảo, có tính thanh khoản tốt thì hạn mức được cấp có thể càng cao. Tuy nhiên vẫn cần căn cứ trên nhu cầu thực tế và nguồn thu nhập của bạn có đủ khả năng trả nợ không, vì chẳng ai muốn phải đi xử lý tài sản của bạn để lấy lại tiền cả.
Còn với vay thấu chi tín chấp thì yếu tố nổi trội sẽ là thu nhập, nguồn thu nhập của bạn có ổn định không, việc trả lương có đảm bảo thông qua các tổ chức uy tín không. Thường là những người có nguồn thu cực kỳ ổn định thông qua tài khoản ngân hàng trong một khoảng thời gian nhất định thì mới được xem xét cho vay thấu chi.
Lãi suất vay thấu chi được tính như thế nào?
Mỗi ngân hàng sẽ có quy định riêng về lãi suất cho vay thấu chi. Lãi suất có sự điều chỉnh tùy thuộc vào đối tượng khách hàng. Lãi suất mà ngân hàng cho vay có thể sẽ ưu đãi hơn với các khách hàng có thu nhập cao, giữ chức vụ quan trọng trong đơn vị đang công tác, khách hàng được trả lương bằng tài khoản ngân hàng hoặc là khách hàng thường xuyên sử dụng dịch vụ của ngân hàng..
Cách tính lãi:
Công thức tính tổng tiền lãi thấu chi hàng tháng khá đơn giản, cụ thể:
Tổng tiền lãi thấu chi tháng = (∑ dư nợ thấu chi thực thế * lãi suất thấu chi * số ngày thấu chi thực tế)/360
Ví dụ: Giả sử hạn mức thấu chi của khách hàng là 50 triệu VND, lãi vay là 10%/ năm (một năm là 360 ngày)
Trường hợp 1:
KH sử dụng toàn bộ hạn mức thấu chi trong tháng Số tiền sử dụng: 50,000,000 VND;
Thời gian sử dụng trong tháng: 30 ngày
Lãi phải trả = (50,000,000 ∗ 10% ∗ 30)/ 360 = 416,667 VND
Trường hợp 2:
KH sử dụng toàn bộ hạn mức thấu chi trong 2 tuần Số tiền sử dụng: 50,000,000 VND;
Thời gian sử dụng trong tháng: 14 ngày
Lãi phải trả = (50,000,000 ∗ 10% ∗ 14) /360 = 194,445 VND
Trường hợp 3:
KH sử dụng 1 phần hạn mức thấu chi trong 2 tuần Số tiền sử dụng: 10,000,000 VND;
Thời gian sử dụng: 14 ngày
Lãi phải trả = (10,000,000 ∗ 10% ∗ 14)/ 360 = 38,889 VND
Điều kiện, thủ tục vay thấu chi
Điều kiện vay thấu chi
Mỗi ngân hàng sẽ có những quy định khác nhau về việc cho vay thấu chi tài khoản nhưng nhìn chung có những điều kiện cơ bản sau:
- Tại thời điểm đề nghị vay vốn khách hàng từ 20 tuổi trở lên, tại thời điểm tất toán khách hàng ≤ 60 tuổi.
- Hộ khẩu hoặc tạm trú hoặc làm việc trong tỉnh/TP có Đơn vị kinh doanh của ngân hàng.
- Có hợp đồng lao động thời hạn từ 12 tháng trở lên hoặc không xác định thời hạn hoặc có biên chế Nhà nước.
- Thu nhập tối thiểu 4 triệu đồng/tháng.
- Đáp ứng một số điều kiện khác theo quy định của từng ngân hàng
Về yếu tố độ tuổi và thu nhập có thể ở mỗi ngân hàng là rất khác nhau, nhưng chung quy lại sẽ bao gồm yếu tố về độ tuổi, thu nhập, chỗ ở và hộ khẩu thường trú và hợp đồng lao động để xác định bạn có đi làm thực tế hay không
Thủ tục vay thấu chi
Để mở hạn mức thấu chi, bạn cần chuẩn bị các hồ sơ cơ bản như sau:
- Đơn yêu cầu mở tài khoản (Nếu chưa có tài khoản tại ngân hàng) (theo mẫu của ngân hàng)
- Giấy đề nghị cấp hạn mức thấu chi theo mẫu tại ngân hàng
- CMND/Hộ chiếu còn hiệu lực
- Hộ khẩu hoặc giấy tạm trú dài hạn
- Các giấy tờ chứng minh thu nhập như: Hợp đồng lao động, sao kê lương, quyết định lương, quyết định bổ nhiệm, sao kê lương 3 tháng gần nhất…
- Một số giấy tờ khác theo quy định của ngân hàng mở hạn mức vay thấu chi.
Như vậy, bạn có thể thấy, thấu chi là một loại hình vay có thủ tục tương đối nhanh gọn, phù hợp với bạn nào có lương chuyển khoản ổn định, với hạn mức sử dụng cao bạn có thể thoải mái trong việc sử dụng chi tiêu. Tuy nhiên, nó lại là một loại hình vay có lãi suất tương đối cao và thường bị tính lãi ngay từ khi bản sử dụng tiền vay này, vì vậy bạn cần cân nhắc thật kỹ trước khi sử dụng, chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết, đồng thời cũng phải lên kế hoạch chuẩn bị các nguồn trả nợ sớm để tránh bị tính lãi cao.
